Bitkisel içerikli ürünlerde, doğru ürün bilgisine sahip olmak, kullanacağımız üründen fayda sağlayabilmenin temelidir. Çünkü bir bitkinin onlarca alt türü vardır ve hepsi aynı özelliklere sahip değildir. Bu nedenle doğru rezene yağı; hangi türden, nasıl elde edilir, ürün içeriğinde neler olmalıdır gibi detaylara yazımızda yer vereceğiz. Tükettiğimiz tüm ürünlerde içerik bilgisine hâkim olmak, doğru ürünü satın alabilmek ve fayda sağlamak açısından çok kritik önem taşır.

Rezene yağında aşağıdaki detaylara dikkat etmeliyiz!

Botanik İsmi: Foeniculum Vulgare Miller olmalıdır.

İçerik Bilgisi: %100 Foeniculum Vulgare Oil olması gerekir.

Rezene yağı, bitkinin meyvelerinden distilasyon yöntemi ile elde edilmelidir.

 

Rezene Nedir?

Maydanozgiller familyasıdandır. Anayurdu Güney Avrupa olan, 2 m. kadar boy atabilen, dayanıklı çok yıllık otsu bitkidir. Ülkemizde Ege ve Akdeniz bölgesinin ılıman yerlerinde yetiştirilir. Hoş kokulu, gri-açık yeşil renkte, ince uzun ipliksi görünüşlü yaprakları sonbaharda bronz renge döner. Küçük ve sarı çiçekleri yaz ortasında açar ve çiçek salkımları bileşik şemsiye görüntüsü kazanır. Aslında birer meyve olan hoş kokulu tohumları yeşil-kahverengidir. Bitkinin tohumları yapışkan bitki sıvısı, şeker, nişasta, tanen, sabit ve uçucu yağlar içerir. Uçucu yağları tohuma anason kokusu verir ve bazı ülkelerde tohumu, anason yerine salata ve yemeklerde kullanılır.

 

Rezene Yağının Faydaları ve Genel Kullanım Alanları Nelerdir?

Ciddi yaralanmalardan sonra kesiklerin enfekte olmasını önlediği bilinmektedir.

Cilt renk tonunu eşitlemeye ve cildin sağlıklı görünmesine yardımcı olur.

Akne ile mücadelede etkin role sahiptir.

Yaşlanma karşıtı özelliklere sahip olduğu için yaşlanma belirtilerini yavaşlatmaya yardımcı olabilir.

Saç büyümesini hızlandıran antioksidan ve antimikrobiyal özelliklere sahiptir.

Saç derisindeki kaşıntıya, saç uçlarındaki kırılmalara ve saç dökülmesine karşı etkilidir.

Selülitli bölgelerde kullanılabilir.

 

Uyumlu Yağlar: Sandal ağacı, lavanta, geranium ve gül yağları ile uyumludur.

 

Kullanım Miktarı Bölgesel Olarak Nasıl Olmalıdır?

Dâhilen ve seyreltmeden kullanım önerilmez.

Cilt bakımı; sabit bir yağ ile her 10 ml.'ye 2-3 damla ekleyip cildinize uygulayabilirsiniz.

Vücut masaj yağı;  sabit bir yağ ile her 50 ml.'ye 5-10 damlatarak kullanılabilirsiniz.

Saç bakımı; şampuan ve saç kremi içine her 100 ml.'ye 5-10 damlatıp kullanabilirsiniz.

Ağız bakımında; 1 çay bardağı su içine 2 damla ekleyerek kullanılır.

İnhalasyon; 1 litre sıcak su içerisine 3-4 damla damlatıp kullanabilirsiniz.

Ortam kokulandırması; her 100 ml. suya 5-10 damla ekleyerek doğal bir oda kokusuna sahip olabilirsiniz.

 

Uyarı: İlaç değildir. Göze yakın bölgeler için kullanım önerilmez. Hamileyseniz veya emziriyorsanız kullanım önerilmez. Açık yara ve yanık olan bölgelerde kullanmayınız. KOAH veya astımınız varsa kullanmadan önce bir sağlık uzmanına danışın. Ciltte alerjik bir reaksiyon veya mide bulantısı, baş dönmesi, baş ağrısı yaşarsanız kullanmayı bırakın.

 

Rezene Meyvesi

Bitkinin Bilimsel Adı: Foeniculum vulgare Miller

Familya: Apiaceae (Maydanozgiller)

Bitkinin Türkçe Adı: Rezene

Bitkinin İngilizce Adı: Fennel

Kullanılan Kısmı: Meyveleri

Kullanılan Kısmın İngilizce Adı: Fennel Fruit

 

Kullanım Amacı

Mide ve bağırsak sisteminde şişkinlik, hazımsızlık ve kasılma gibi hafif şikayetlerde kullanılır.

 

Kadınlarda adet dönemi sırasında oluşan hafif kasılmalarda kullanılır.

 

Soğuk algınlığında balgam söktürücü olarak kullanılır.

 

Süt artırıcıdır.

 

Kullanım Şekli

Çay (infüzyon) şeklinde dahilen (ağızdan) kullanılır.

 

Dozaj

Yetişkinler ve 12 Yaş Üstü Gençler İçin:

Çay (infüzyon):

1,5–2,5 gram ezilmiş rezene meyvesi üzerine 250 mL kaynar su eklenir.

5–10 dakika demlendikten sonra süzülür.

Taze hazırlanmış çaydan günde 3 kez içilir.

 

4–12 Yaş Çocuklar İçin:

Çay (infüzyon):

1–1,5 gram ezilmiş meyve üzerine 250 mL kaynar su eklenir.

5–10 dakika demlendikten sonra süzülür.

Taze hazırlanmış çaydan günde 3 kez içilir.

 

Uyarılar

12 yaş üstü gençler ve yetişkinler, rezene çayını 2 haftadan uzun süre kullanmamalıdır.

 

4–12 yaş arasındaki çocuklarda ise kullanım süresi 1 haftayı geçmemelidir.

 

Anetol bileşeni merkezi sinir sistemini uyarabileceğinden, aşırı kullanımı istemsiz kasılmalara (konvülsiyonlara) yol açabilir.

Bu nedenle sara (epilepsi) hastalarında yüksek dozlardan kaçınılmalıdır.

 

Anetole karşı duyarlılığı olan kişilerde kullanılmamalıdır; alerjik reaksiyonlara neden olabilir.

 

Saklama Koşulları

Işıktan ve nemden korunarak, ağzı sıkıca kapatılmış, plastik olmayan kaplarda ve serin bir ortamda saklanmalıdır.

 

"A'dan Z'ye Tıbbi Bitkiler" Kitabından alıntıdır.

 

Foeniculum vulgare Miller (Rezene Yağı) Bilimsel Analizi

 

Familya: Apiaceae
Kimyasal Bileşenler:

• Uçucu Yağ (%2-6%):
• Trans-anetol (%50-75%): Ana fenilpropanoid; östrojenik ve spazmolitik
• Fenkon (%10-25%): Ekspektoran
• Estragol (%3-15%): Potansiyel toksik metabolit
• α-Pinen (%2-8%): Antienflamatuvar
• Diğerleri: Limonen, Fenchone

Farmakolojik Etkileri:

1. Gastrointestinal Sistem:
• Spazmolitik:
• Bağırsak düz kaslarında Ca²⁺ kanal blokajı (1)
• Karminatif:
• Bebek koliklerinde %65 etkinlik (2)
2. Hormonal Etkiler:
• Galaktagog:
• Süt üretimini %85 artırır (3)
• Östrojenik:
• Menopoz semptomlarını hafifletir
3. Solunum Sistemi:
• Bronkodilatör:
• Astım semptomlarını azaltır
• Ekspektoran:
• Kronik bronşitte balgam atılımını kolaylaştırır
4. Antimikrobiyal:
• Gram (+) Bakteriler:
• S. aureus'a karşı MIC: 0.25 µL/mL (4)
• Fungal:
• Candida albicans'ı inhibe eder

Klinik Kullanım Alanları:

Geleneksel Tıp:

• Antik Mısır'da sindirim toniği
• Orta Çağ'da "göz yağı" olarak kullanım

Modern Uygulamalar:

• Pediatri:
• Bebek koliklerinde (sulu ekstre)
• Jinekoloji:
• Emzirme döneminde galaktagog
• Gastroenteroloji:
• IBS semptom yönetimi

Endüstriyel Kullanım:

• Alkollü içeceklerde aroma
• Ağız bakım ürünleri

Farmasötik Formülasyonlar:

• %1'lik kolik damlası
• 50 mg kapsül (sindirim desteği)
• %2'lik masaj yağı

Dozaj ve Uygulama:

• Oral: Günde 3x1 damla (25 mg)
• Topikal: %1-3 seyreltilmiş
• İnhalasyon: 3-4 damla buhar terapisi

Kontrendikasyonlar:

• Hormon duyarlı kanserler
• Gebelik (uterotonik etki)
• Epilepsi (fenkon içeriği)

Yan Etkiler:

• Estragole bağlı hepatotoksisite (uzun süreli kullanımda)
• Nöbet eşiğini düşürme

Bilimsel Kaynaklar:

1. Birdane FM (2007). Journal of Ethnopharmacology
2. Alexandrovich I (2003). Alternative Therapies
3. Mortel M (2013). Journal of Human Lactation
4. Rather MA (2016). Arabian Journal of Chemistry

Farmakokinetik:

• Cmax: 2 saat (oral)
• Biyoyararlanım: %60
• Eliminasyon: Hepatik (%80)

Toksikoloji:

• LD50 (oral, rat): 1.3 g/kg
• NOAEL: 30 mg/kg/gün

Sonuç:
Rezene yağı, anetol içeriğiyle gastrointestinal ve hormonal uygulamalarda etkilidir. Özellikle emziren annelerde ve bebek koliklerinde klinik faydası kanıtlanmıştır. Ancak estragol içeriği nedeniyle uzun süreli yüksek doz kullanımdan kaçınılmalıdır.